Web usability draait rond het gebruiksgemak van een website, en het is de allereerste stap in het online promoten van je bedrijf. Het maakt niet uit hoeveel advertenties je maakt en hoe fantastisch je content geschreven is, als je website niet gebruiksvriendelijk zijn al die inspanningen voor niets. Bezoekers moeten eenvoudig kunnen vinden wat ze zoeken, anders haken ze snel af.
Usability vs. accessibility
Usability en accessibility worden vaak door elkaar gebruikt. Het zijn verwante termen, maar ze hebben een verschillende betekenis. Web usability meet gebruiksvriendelijkheid en helpt bezoekers om de website te begrijpen en snel te vinden wat ze zoeken. Accessibility, of toegankelijkheid daarentegen wil websites toegankelijk maken voor iedereen onafhankelijk van het medium dat gebruikt wordt (desktop, mobiel, spraak, …) en de omstandigheden waarin de website bezocht wordt (veel lawaai, onvoldoende licht, traag internet, …). Beide termen hebben zowel op technisch als op inhoudelijk vlak een grote invloed op je website, en ze overlappen op bepaalde vlakken. Zo is het zowel usable als accessible als je duidelijke teksten schrijft, moeilijke termen vermijdt en overbodige woorden schrapt.
Een web usability aanpak
Bij web usability staat gebruiksvriendelijkheid voor de bezoeker van je website centraal. Bezoekers van alle leeftijden en van alle kennisniveaus zouden je website moeten kunnen gebruiken. Ze moeten intuïtief weten waar ze moeten klikken en hoe ze de informatie die zij zoeken kunnen vinden. Vier algemene richtlijnen:
- Informatie op een duidelijke en beknopte manier weergeven
- Voor de hand liggende navigatiemogelijkheden
- Vermijd onduidelijke gevolgen van acties zoals klikken op bepaalde knoppen
- Zet de belangrijkste info op de juiste plaats
Informatie duidelijk en beknopt weergeven
We haalden het hierboven al even aan: het is belangrijk voor de gebruiksvriendelijkheid van je website dat je eenvoudige taal gebruikt en informatie beknopt weergeeft. Een website met ellenlange teksten die bol staan van het vakjargon en de moeilijke woorden, dat is ondertussen al achterhaald. Internetgebruikers moeten dan teveel moeite doen om te begrijpen waar de website over gaat en zullen heel snel afhaken. Enkele tips:
- Vermijd jargon waar mogelijk
- Lees je teksten luidop voor. Klinkt het niet vlot of struikel je over woorden? Vereenvoudig dan verder! Spreektaal is het best begrijpbaar en het meest gebruiksvriendelijk.
- Er is een dunne grens tussen informatie verschaffen en onnodig uitweiden over een onderwerp. Daarvoor zijn “lees meer”-knoppen uitgevonden! Vat de belangrijkste informatie samen en verwijs daarna met een knop door naar een pagina waarop je meer relevante informatie deelt.
Eenvoudig navigeren
Breken met de gewoontes van het internet kan dan wel een opvallende website opleveren, als je er te veel van afwijkt wordt je website minder bruikbaar. Internetgebruikers zijn namelijk aan een aantal dingen gewend geraakt in verband met website layout:
- Logo van het bedrijf linksboven dat terugverwijst naar de homepagina
- Een “Over ons” pagina met informatie over het bedrijf
- Een navigatiebalk bovenaan, of een uitklapbare menu-knop rechtsboven
- Winkelwagen of shopping cart voor webshops
- Bewegende of flikkerende beelden bovenaan zijn vaak advertenties
- Broodkruimelnavigatie: het pad dat een bezoeker gevolgd heeft van de homepagina tot hier. Gemakkelijk om terug te navigeren.
Vermijd dubbelzinnigheden
Zorg dat het altijd duidelijk is wat er zal gebeuren als iemand op een knop of link klikt op jouw website. Een voorbeeld: een bezoeker zit op een van je productpagina’s. Hij is geïnteresseerd in een product en klikt op de knop “meer informatie” omdat hij graag enkele technische dingen wil weten die niet op je productpagina staan. Hij verwacht hier dus een pagina met meer informatie. Maar in de plaats daarvan komt hij terecht op een formulier dat hij moet invullen, zodat jij hem kan contacteren om hem alle extra informatie te geven. Op de knop zou dan beter iets gestaan hebben zoals “vraag meer informatie op”, “vul dit formulier in” met een tekstje erbij dat uitlegt hoe het proces verder verloopt.
Belangrijkste info eerst
We lezen online heel erg anders dan op papier. We gaan altijd naar een website met een doel: we willen iets weten. Om dat te weten te komen, lezen we niet woord voor woord maar scannen we de pagina’s op zoek naar die informatie: 79% van internetgebruikers scant pagina’s in plaats van alles te lezen. Bovendien is lezen op een scherm ook anders dan op papier: we lezen online tot 25% trager, we onthouden minder goed wat we lezen en we kijken altijd eerst naar de tekst en niet naar de afbeelding.
En waar kijken we het eerst naar op een pagina? De linkerbovenhoek. Sterker zelfs: 69% van onze aandacht gaat naar de linkerkant van het scherm. Bovendien leest 80% van bezoekers ook niet verder dan de paginavouw (het punt waarop je moet beginnen scrollen naar beneden). De belangrijkste informatie moet je dus altijd helemaal links bovenaan zetten. Liefst nog benadrukt met titels en tussentitels.
Tips voor betere web usability
Responsief
Zorg dat je website responsief is, dat wil zeggen: aangepast aan alle soorten schermen. Je website wordt namelijk ook veel door smartphones en tablets bezocht. Je doet er dus goed aan om te verzekeren dat jouw website ook goed wordt weergegeven op die schermen. Dit is trouwens ook een maatregel om de toegankelijkheid te verbeteren!
Val met de deur in huis
Mensen hebben online een heel erg korte aandachtsspanne. Ze zijn snel afgeleid en als ze niet binnen een paar seconden vinden wat ze zoeken, zijn ze al meteen weer weg. In tegenstelling tot wat je op school geleerd hebt, schrijf je online dus niet in de vorm van inleiding – midden – slot. Integendeel, online val je met de deur in huis: begin met je conclusie, je belangrijkste vaststellingen, waar het allemaal over gaat. Plaats de belangrijkste informatie dus helemaal bovenaan in je tekst, en benadruk het nogmaals in je titels en ondertitels.
Een duidelijke error 404-pagina
We hebben het op onze blog al over 404 errors gehad, hoe je ze kan oplossen en vermijden. Maar je voorziet ook best een goede 404 errorpagina. Er kan namelijk altijd ergens iets mislopen, en dat heb je meestal ook niet meteen door. Dus raden wij je aan om goed na te denken over je 404-pagina. Maak het aan de bezoeker duidelijk dat er iets is fout gegaan, en zet er een paar links bij zodat de bezoekers zijn weg weer vindt. Informatie geven is natuurlijk het belangrijkste, maar er is niets mis mee om ook origineel uit de hoek te komen. Neem nu bijvoorbeeld Twitter. Als het sociale netwerk over capaciteit gaat, komt de bekende “fail whale” tevoorschijn.
Voor een 404 error hebben ze het iets anders aangepakt:
Hoe hoger je laadsnelheid, hoe beter
Volgens web usability onderzoek door Andrew B. King willen internetgebruikers maximum 8,6 seconden wachten tot een pagina geladen is. Duurt het langer? Dan verlaten ze je website al voor ze content gezien hebben. Dus hoe sneller jouw inhoud laadt, hoe groter de kans dat die gelezen wordt. Lees ons artikel Snelheid website testen om jouw eigen laadsnelheid te testen en voor tips om jouw laadsnelheid te verbeteren.
De essentiële zoekfunctie
Een van de beste tips die we je kunnen geven rond web usability is de zoekfunctie! Zorg ervoor dat je een krachtige zoekfunctie hebt in je website, waarmee gebruikers eenvoudig op zoek kunnen gaan naar de nodige informatie. Heb je een uitgebreide website waar veel verschillende dingen worden gebundeld? Dan is de zoekfunctie jouw allerbeste vriend en belangrijkste functie! Zet hem mooi centraal boven de paginavouw, zodat bezoekers meteen op zoek kunnen gaan. Voor grote webshops is het ook aangeraden dat de zoekfunctie wordt uitgebreid met filtermogelijkheden om sneller de juiste resultaten te bekomen.
Afbeeldingen zijn niet belangrijk
We hebben het hierboven al even aangehaald, maar afbeeldingen zijn helemaal niet zo belangrijk voor websites. Internetgebruikers kijken eerst naar de tekst, en dan pas naar afbeeldingen. Nietszeggende, mooie afbeeldingen laat je dus beter achterwege. Ook afbeeldingen met veel tekst zijn niet ideaal: je kan ze toch niet gebruiken voor online advertenties en ook wat toegankelijkheid betreft is dit niet zo’n goed idee. Bovendien bestaat er ook zoiets als bannerblindheid: we zijn het zo gewend dat grote banners reclame bevatten, dat we ze gaan vermijden en de content in en rond de banner niet zien.
Afbeeldingen of video’s die de content ondersteunen, kunnen wel een meerwaarde zijn voor het scangedrag van internetgebruikers. Maar let op dat je hierbij niet overdrijft en bezoekers te fel afleidt waardoor ze de tekst niet meer gaan lezen.
Web usability checklist
Doorloop de volgende vragen om de usability van jouw website te evalueren:
- Vinden bezoekers snel wat ze zoeken?
- Zijn jouw producten/diensten toegankelijk en gemakkelijk te begrijpen?
- Presenteer je de inhoud van de website consistent? (kleuren, opmaak, layout, …)
- Is de websitestructuur logisch en eenvoudig te navigeren?
- Kan een bezoeker je feedback bezorgen over de website?
- Werkt de zoekfunctie naar behoren?
- …
En zo kunnen we nog wel even verdergaan. In eerste instantie is het een goed idee om langs iemand te gaan zitten die jouw website voor de eerste keer gebruikt. Doe dit zowel bij iemand die jouw bedrijf/product/dienst kent, als bij iemand die er nog nooit van heeft gehoord. Zo’n gebruikersonderzoeken zijn de eenvoudigste manier om te controleren of bezoekers snel zoeken wat ze vinden. Er bestaan verschillende tools om een korte enquête toe te voegen aan je website om gebruikers te ondervragen – het kan bijvoorbeeld al met Surveymonkey. Je doet dit best regelmatig, zeker ook nadat je grote veranderingen hebt doorgevoerd.
Conclusie
Web usability heeft te maken met de gebruiksvriendelijkheid van je website en wil bezoekers helpen zo snel mogelijk te vinden wat ze zoeken. Je kan er zowel op technisch als inhoudelijk vlak aan werken om je website te optimaliseren voor usability. Hoe gebruiksvriendelijker je website, hoe tevredener je bezoekers zullen zijn en hoe beter je jouw doelen zal bereiken!